Gospel - De Schutse - Protestantse Gemeente te Uithoorn

terugblik

Gospel. Muzikale reis van kracht en hoop

Sophie Bloemert werd voor de kerkdienst geïnspireerd door de tentoonstelling Gospel. Deze was tot 10 april 2023 te zien in het Catharijneconvent.

Tentoonstelling over gospel

Het Catharijneconvent in Utrecht toont als eerste museum in Nederland een tentoonstelling over gospel. Goed getimed, want dit muziekgenre wortelt in de tijd van de slavernij, een belangrijk maatschappelijk thema. Actueel, met de excuses die premier Rutte aanbood voor het handelen van de Nederlandse Staat, en het koninklijk bezoek aan de Cariben. Het is 160 jaar geleden dat de slavernij werd afgeschaft. Hoog tijd voor aandacht voor tot slaaf gemaakten wereldwijd die hebben geleden, ook voor hun nazaten tot op vandaag. Het slavernijverleden werkt door, in Europa, in Nederland. Wat weten we eigenlijk? Hoe hiermee nu en straks om te gaan?

Met deze vragen in mijn achterhoofd bezocht ik de expositie. Ik dacht aan het fort in Elmina, Ghana, dat ik in 1999 bezocht. Van daar uit werden enkele eeuwen geleden Ghanezen als slaven naar Suriname werden verscheept. De loopplank naar het schip bereikte men via een deur met erboven een ‘passende’ Bijbeltekst.

Muziek van kracht en hoop

Juist de vreselijke omstandigheden van tot slaaf gemaakte mensen riepen hun geloofskracht en weerbaarheid op. Gospelmuziek is hiervoor een geweldige uitingsvorm. Ontstaan binnen de Afro-Amerikaanse gemeenschap in de Verenigde Staten, is het een belangrijke muziekstroming van onze tijd.

‘Gospel’ betekent ‘evangelie’. De muziek combineert een positieve christelijke boodschap met ritme en jazz. De basis van gospel ligt in de spirituals, geestelijke liederen sinds 1750 ontstaan op de plantages in het zuiden van de VS en gevoed door Afrikaanse muzikale tradities. Het geloof wordt persoonlijk beleefd en geuit, zowel vreugde als lijden en verdriet. De liederen gaan over hoop op bevrijding nu en na de dood. Blij zingen tegen de verdrukking in, daar gaat het om! Dus opent de expositie swingend met Oh happy day… Verderop klinken de stemmen van Mahalia Jackson en Aretha Franklin en aan de wand hangen indrukwekkende liedteksten naast foto’s van kleine garage-kerkjes. Er zijn audio- en videofragmenten en trommels met toelichting. De toga die ds. Martin Luther King leende van zijn collega Buskes toen hij in Nederland een eredoctoraat kreeg (1965) is te zien. Evenals één van de eerste Hammondorgels en de bandrecorder, waarmee Kings toespraken werden opgenomen. Aparte aandacht verdient de Slave Bible! En nog veel meer. Alles is nog te bezoeken in Utrecht tot en met 10 april.

Weer thuis ging ik snel bladeren in ons liedboek en zag dat we in huis en kerk kunnen meezingen, blij tegen de verdrukking in, ook op 5 maart. Enkele mogelijkheden: Go down Mozes (168), Nobody knows the trouble I‘ve seen (915), Go tell it on the mountain (484) en All night, all day (249). De definitieve keuze is, ook voor mij, nog een verrassing. Graag tot ziens!

Ds. Sophie Bloemert