Grote theologen

terugblik leerhuisavonden

Bij onze leerhuizen is het een toenemende uitdaging om niet alleen ‘oudere westerse mannen’ voor het voetlicht te brengen. We willen de diversiteit in het nadenken over God en mensen laten zien. Theologen die nog actief zijn, van heel verschillende herkomst en achtergrond. In ons elfde seizoen van de serie ‘Grote Theologen’ twee theologen die wel elkaars tegenpolen lijken. Toch komt hun inzet en engagement voort uit diezelfde bron van het christelijke geloof. Op deze pagina is nog leesmateriaal te downloaden over onze eerdere ‘Grote Theologen van de 21e eeuw’.

Lees nog over…

Naïm Ateek

Het tweede deel van een tweeluik, waarbij we het Joodse en het Palestijnse denken over uitverkoren volk en beloofd land naast elkaar zetten. Er is zeker spanning, en het is hoogst actueel. We proberen eerst maar eens goed te luisteren, ook naar deze Palestijns-christelijke stem, van iemand die opkomt voor zijn volk maar altijd tegenstander van geweld is gebleven.

Dinsdag 15 oktober 20.00 uur in De Schutse vertelt Joep over Naïm Ateek (Palestina, 1937). Ateek is de ‘grand old man’ van de Palestijnse bevrijdingstheologie en oprichter van de organisatie Sabeel, waarvan ook een Nederlandse tak is. Hij is Anglicaans priester en was deken van de kathedraal van Jeruzalem, maar noemt zich ook Palestijn, Arabier en Israëli. Gedurende zijn leven zag hij de opkomst van christelijk-fundamentalistisch zionisme, vooral vanuit de Verenigde Staten, en daartegen verzet hij zich met kracht. Zijn analyse van het joodse zionisme als een seculiere beweging en zijn strijd voor een christelijke theologie gebaseerd op rechtvaardigheid, ook voor de Palestijnen, zijn heel belangrijk geweest. Hij kiest stellig partij, maar is daarbij altijd tegenstander van geweld geweest. Een uitdagende wijze van theologie beoefenen die actueler is dan ooit. ds. Joep Dubbink

Leesmateriaal Leerhuisavond Naim Ateek.pdf

Marquardt

Dinsdag 1 oktober ging het over Friedrich Wilhelm Marquardt, een Duits theoloog met grote aandacht voor de joodse traditie en de zo vaak anti-joodse christelijke theologie. Marquardt werd geboren en groeide op in nazi-Duitsland, maar was na de oorlog vastbesloten om theologisch een ander weg te gaan. Een theologie ontwerpen die niet verborgen of openlijk anti-joods is, maar joden en hun geloof serieus neemt en respecteert. Een moeilijke theoloog die dikke boeken schreef. We proberen in een avond de essentie van zijn denken te vatten, want dat kan veel opleveren voor de verdieping van ons eigen geloof.

Leesmateriaal Friedrich-Wilhelm Marquardt.pdf

Walter Brueggemann

Walter Brueggemann (1933) is veel minder bekend buiten de directe kring van vaktheologen, maar evenzeer de moeite waard. Een oudtestamenticus, maar een die veel breder keek dan dat vak alleen. Zeer politiek geëngageerd, altijd bezig om de boodschap van de bijbel van Israël en zeker die van de profeten in onze tijd te laten klinken. Zeer productief, hij schreef commentaren op Exodus, Samuel en Koningen, Jesaja en Jeremia en vooral de Psalmen, zowel voor vakmensen als meer populaire uitgaven.

Wat ons vooral zal bezighouden is zijn grote werk Theology of the Old Testament uit 1997, waarin hij op een geheel eigen manier aankijkt tegen het Oude Testament als geheel, inclusief de weerbarstige teksten die zo vaak worden overgeslagen.
Hij leest ze kritisch, in dialoog, maar laat zich er ook door gezeggen. Een citaat om nieuwsgierig te maken: ‘De God van Israël heeft een moeilijk karakter.’

Leesmateriaal Walter Brueggemann.pdf

Desmond Tutu

Desmond Tutu (1931-2021), theoloog? We kennen hem vooral als maatschappelijk en politiek actief mens. Tegenstander van apartheid, Nobelprijswinnaar voor de Vrede. In Zuid-Afrika voorzitter van de Waarheids- en Verzoeningscommissie. Activist tegen homodiscriminatie, in Afrika helaas nog steeds gewoon.
Maar Tutu was aller-eerst theoloog, kerkmens, priester en later aartsbisschop. Hij heeft veel geschreven over geloof en de samenhang van geloof en leven. Vanuit de positie van gediscrimineerde mensen krijgen verlossing, vergeving, verzoening, maar ook God en Christus een nieuwe dimensie. Met Nelson Mandela de Ezra en Nehemia, de priester en politicus, van het herstel van Zuid-Afrika.

Leesmateriaal Desmond Tutu.pdf
De Dorothygemeenschap luisterde EO podcast Moderne Profeten

Frans H. Breukelman

Dinsdag 4 oktober 2022 ging het over Frans H. Breukelman (1916 -1993). Van 1950 tot en met 1990 was hij een zeer invloedrijk predikant en later docent, die vele generaties predikanten en anderen heeft geleerd de Bijbel op een nieuwe manier te lezen. Dichter op de tekst, gevoeliger voor de bijbelse taal, meer op zoek naar de bedoeling van de bijbelse auteurs en van de Schrift als geheel. Aan een avond heb je eigenlijk lang niet genoeg.

Leesmateriaal Frans-Breukelman.pdf

Nadia Bolz Weber

Dinsdag 25 oktober 2022 stond Nadia Bolz Weber (1969) centraal. Ze was pastor van het House for All Sinners and Saints in Denver, VS, is voormalig drugs-en alcoholverslaafde, zwaar getatoeëerd, feministe, werkte als stand-up comedian, is auteur van spraakmakende boeken, praat ongegeneerd over seksualiteit en is orthodox Luthers. Die combinatie is zo intrigerend dat ze onze aandacht verdient en dan zal alles blijken te draaien om het bijbels begrip ‘genade’.

Leesmateriaal Nadia Bolz-Weber.pdf

Peter Rollins

Peter Rollins (1973) is de jongste theoloog die we in deze serie ooit besproken hebben. Zijn ‘pyrotheologie’ (pyro als in pyromaan, de zaak in brand steken!) wil de zaak op stelten zetten en heilige huisjes omvergooien, maar hij doet dat op een andere manier dan anderen. Niet alleen tegen de orthodoxie komt hij in het geweer, maar ook tegen een vrijzinnige theologie die veel geloofspunten opgeeft als achterhaald. Dat wil hij niet, maar in plaats daarvan wil hij werkelijk radicaal zijn, terug naar de wortels van waar het wezenlijk in het christelijk geloof om gaat. Met wat hij aanreikt, werd het een avond die je bij blijft.

Leesmateriaal Peter-Rollins.pdf

Antje Jackelén

Antje Jackelén (1955) werd geboren in Duitsland maar werkt al sinds lange tijd in Zweden, in de Lutherse kerk. Ze was predikant, doceerde systematische theologie en werd in 2007 bisschop van Lund. In 2013 werd ze gekozen tot aartsbisschop van Uppsala en daarmee tot hoofd van de Zweedse Lutherse kerk.

Ze speelt een belangrijke rol in de oecumene en is de hoogst opgeklommen vrouw in de kerkelijke hiërarchie ter wereld. Die positie verhindert haar echter niet zich op verschillende gebieden, theologisch en maatschappelijk, helder uit te spreken. Ze betoont zich voorvechter van een intellectueel houdbaar, modern en open en tegelijk in de traditie geworteld christelijk geloof, dat de uitdagingen van nu (secularisatie, maar evengoed klimaatproblematiek) serieus oppakt, en relevant is voor de 21e eeuw. De vraag is hoe ze dat doet en of dat ook bij ons zou kunnen. Geprobeerd wordt enkele weken van tevoren schriftelijk materiaal ter beschikking te stellen, in de kerk en via de website.

Leesmateriaal Antje Jackelén.pdf

Rasiah S. Sugirtharajah

Rasiah S. Sugirtharajah werd geboren in Sri Lanka en studeerde daar en in Birmingham (UK) theologie. Hij doceerde tot zijn emeritaat bijbeluitleg in een postkoloniale context. Het christelijk geloof werd vanuit het westen in Azië geïntroduceerd, het kwam mee met de komst van de koloniale overheersing.

Maar zijn beide onlosmakelijk verbonden? Sugirtharajah gelooft van niet. Zoals in Latijns-Amerika de bevrijdingstheologie ontstond, zo heeft op vergelijkbare manier ook Azië, waar het christelijk geloof een minderheid is te midden van andere grote religies als boeddhisme, hindoeïsme en islam, behoefte aan een eigen vorm van christelijk geloof, die niet schatplichtig is aan westers gedachtegoed. Sugirtharajah schreef een groot aantal boeken over dat onderwerp met titels als Een stem uit de marge en Jezus in Azië, en probeert geloof en vooral de Bijbel los te maken van een koloniale blikrichting en opnieuw te ontdekken voor gelovigen in Azië. Zouden wij daarvan op onze beurt iets kunnen leren?

Leesmateriaal Rasiah-S-Sugirtharajah.pdf