Meditatie voor kerkblad Op Weg
God – almachtig/onmachtig?
Met de twintigers waren we deze week bezig met een heftig onderwerp: de machteloze God. Vorig jaar hadden we ontdekt dat Gods almacht problematisch was. Als Hij alles kan regelen, waarom gaat er dan zoveel mis? En als het vooral mensen zijn die het kwaad veroorzaken – en dat is zo – waarom houdt Hij ze dan niet tegen?
Al lange tijd komen andere beelden van God op. De God die weerloos is tegen het kwaad, die nederlaag op nederlaag lijdt omdat mensen Hem en zijn goede toekomst afwijzen, de God die in Jezus aan het kruis lijdt, ondergaat in het menselijk geweld, dat zijn evenzeer Bijbelse beelden. Maar die hebben het altijd afgelegd tegen de beelden van de sterke en machtige God.
Alle reden voor herwaardering van die weg van weerloosheid en ondergang, Jezus die alle macht om hem te redden afwijst en zich solidair verklaart met de minsten: ‘…alles wat jullie gedaan hebben voor een van de geringsten van mijn broeders of zusters, dat hebben jullie voor Mij gedaan’ (Matteüs 25:40).
We lazen Bonhoeffer, onweerstaanbaar wegens zijn levenswandel, verzet tegen het nazisme en om die reden vermoord. Hij dicht over de neiging van elk mens om iets van God te willen ontvangen: van verlichting van aardse nood tot vergeving en eeuwig leven. En over christenen, die een stap verder gaan, en aan God geven: ‘Christenen staan naast God in zijn lijden’.
Dat alles hadden we goed overwogen. En toen, wat hadden we toen nog over? Een opdracht, om ook naast die minste mensen te gaan staan, en te blijven staan, en daar God te vinden. En dan? Konden we zo, zelfs met alle gelovigen en alle mensen van goede wil, het kwaad keren?
We hadden meer nodig. De hoop – nog liever zekerheid maar misschien is dat te veel gevraagd, laten we het vertrouwen noemen – dat die machteloos-solidaire God het zal winnen. Zonder dat ging het niet, werden we hulpeloze tobbers in een onherbergzame wereld. We konden eenvoudig niet buiten het vertrouwen dat die ondergeschoffelde Jezus uiteindelijk, net als op Paasmorgen, de overwinnaar blijkt. Dat die soft power van liefde uiteindelijk de overhand zal krijgen. Zonder die geborgenheid in gure tijden ging het niet. Zo bleken we uiteindelijk hopeloos verslingerd aan, en geroepen tot, geloofsvertrouwen.
Makkelijk opgeschreven, maar het leren en ook nog leven, da’s een opgave.
Meditatie voor kerkblad Op Weg
Zwaai mee
Soms word je ergens toe gedreven, je verstaat een stille roep, de roep van de Trooster. Zo was er de oproep tot een omgang, een wake rond het detentiecentrum op Schiphol. Ik had eigenlijk geen zin om te gaan en mijn man ook niet. Wij zijn niet zo’n actievoerder. Toch leek het ons goed om te doen.
De wake was een hervatting van wat jaren geleden ook gedaan werd. Men was er mee gestopt, omdat het niet meer nodig was. Mensen die op Schiphol asiel aanvroegen, werden er nog maar twee weken vastgehouden. Dat was natuurlijk ook een inbreuk op hun mensenrecht. maar het was te dragen. Maar wat er nu gebeurt, is dat niet.
Op die winderige zonnige middag van 4 mei stonden we met zo’n twintig mensen op het parkeerterrein bij de gevangenis. Er waren wat oude reflexen van sommigen over een kapitalistische samenleving. Maar verder waren er twee spandoeken en fluitjes waar ik wel mee kon leven. Er was ook een kleine liturgie met een Bijbeltekst en een lied dat vertrouwd was. We liepen een ronde om het betonnen complex en stonden stil waar ramen waren. We zagen jonge mensen, de meesten waren van kleur. Voor sommigen van ons was het schokkend om daar mensen achter de ramen te zien, ook al wisten we van te voren dat ze er waren. Want we zagen mensen die niet eruit mochten, die niet gewoon de bus konden pakken zoals wij. Een man riep in het Engels uit een hoog open raampje naar ons: ‘Ik zit hier al zes maanden! Ik ben geen crimineel! Ik mis mijn familie! Dank jullie wel!’.
Zelf ontdekte ik een vorm van pastoraat die ik nog niet eerder op deze manier beoefend had: zwaaipastoraat. Je kan door naar elkaar te zwaaien contact hebben. Wij zwaaiden naar elkaar, wij op de stoep, zij hoog achter de ramen. Ik wist ook waarom ik me daar. ondanks mijn aanvankelijke weerzin, toch prima op m’n plek voelde. Want ik ben dan niet zo’n actievoerder. maar wel een pastor. Als pastor weet ik dat als leed gezien wordt, dat dit mensen troost. Wij zagen hier mensen, wij zagen hun moeite, wij waren daar troostend aanwezig. De volgende wake is zondag 22 juni, die daarna op 10 augustus.