Meditatie uit kerkblad Op Weg

Gedachten bij Startzondag 2018

Voorbij de saaiheid en de kramp

Een jaar of wat geleden hoefde ik vanwege studieverlof een tijd niet voor te gaan in kerkdiensten. Ik zat wel bijna elke week in de kerk en dat was schrikken. Niet omdat de collega’s het niet goed deden – vaak heel redelijk, soms heel goed – maar ik bespeurde bij mezelf dat ik het zo vaak saai vond. Allemaal theologisch doordacht, liturgisch verantwoord, maar aan het begin dacht ik vaak ‘o, nu gaat ze die kant op en dan komt ze straks daarop uit’, en zo was het vaak ook.

Hetzelfde maak ik mee als ik zelf moet preken over een tekst waar ik het al veel vaker over gehad heb. Juist om mezelf niet te herhalen, schrijf ik altijd éérst een nieuwe preek en lees dan soms een oude na, of er nog iets te verbeteren valt. Meer dan eens ontdek ik dat ik onbewust vrijwel dezelfde lijn gevolgd heb. Theologisch consistent, dat wel, maar o, die voorspelbaarheid: de geoefende kerkganger kan het wel dromen, en denkt, met Prediker (1:8): ‘Alle dingen zijn onuitsprekelijk vermoeiend …’

Wat te doen?! Vernieuwing! Alles anders! Ja, prima, soms moet dat. Liturgisch: zie het bericht over Startzondag, en theologisch: Peter Rollins, een theoloog die ik dit seizoen ga bespreken is echt heel vernieuwend bezig. Maar met schrik ontdek ik dat ik óók dat vaak uitermate vermoeiend vind. De kerkelijke bladen die ons in fullcolour toeroepen hoe anders alles moet, diaconaler, gezelliger, inhoudelijker, intenser: het beeld van de kerk in bladzijden vol foto’s van blijmoedig lachende mensen met prachtige plannen. Zou het?

Misschien is het persoonlijk en heeft het mijn leeftijd te maken, maar ik herken ook bij anderen diezelfde moeite om niet alleen de kerk maar (nog belangrijker) je geloof fris te houden. Van Rollins leer ik: niet meer dóen, steeds krampachtiger op zoek naar vernieuwing en ‘alles helemaal anders’, maar meer luisteren, meer vertrouwen, en durven loslaten van wat geliefd is. Hij gaat ver: zelfs God durven verliezen om God te vinden. Een doordenker.

Het zou mooi zijn als we voorbij de saaiheid konden raken zonder in de stress van vernieuwing-die-moet te schieten, want dan raken we van de regen in de drup. Het evenwicht is allang door Jezus zelf geformuleerd: ‘Zo lijkt iedere schriftgeleerde die leerling in het koninkrijk van de hemel is geworden op een huismeester die uit zijn voorraadkamer nieuwe en oude dingen tevoorschijn haalt.’ (Mat. 13:52). Ik wens ons een goed en ontspannen begin.

Ds. Joep Dubbink