Meditatie voor kerkblad Op Weg
Goede voornemens en goedkope genade
Veel mensen nemen zich in het nieuwe jaar iets voor. Stoppen met een kwalijke gewoonte, met roken of snoepen of te veel eten. Minder alcohol, minder vlees eten, meer bewegen, sporten. Lifestyle dingen om gezonder te worden of ethisch: aardiger en beter willen zijn voor je naasten, vrijwilligerswerk gaan doen. Of religieus: meer tijd nemen voor meditatie, gebed, stilte, Bijbellezen. Challenges te over op elk gebied.
Vaak lukken die uitdagingen niet. Veel van die voornemens halen eind januari niet. Maar opvallend vond ik dit jaar de kerstboodschap van onze landelijke kerk. Op 3 (!) januari werd ons al verteld dat het niet erg is als onze voornemens niet lukken. Het gaat immers niet om onze prestatie, maar om de liefde en genade van God. Met andere woorden, vergeving voor de zondaar, namelijk degene die toch weer in gewoonten vervalt waar ‘ie vanaf wilde.
Is dat nou het evangelie voor 2025? Ik moest onweerstaanbaar denken aan het begin van Diettrich Bonhoeffer’s Navolging. Ik weet wel, de ernst van de situatie waarvoor Bonhoeffer zich gesteld zag, is even anders dan het kwijtraken van onze extra kerstkilootjes. Maar zijn waarschuwing tegen ‘goedkope genade’ is nog steeds geldig. Goedkope genade, dat is je meteen al neerleggen bij je beperking als mensen, om maar nauwelijks aan de uitdaging van het evangelie te beginnen: ‘We kunnen het toch niet!’
Die kerstboodschap leek mij typisch een gevalletje ‘ware woorden op het verkeerde moment’. Natuurlijk is er vergeving voor de loser en de mislukkeling. Maar daar al meteen mee beginnen? Zo weinig ambitie dat we bij voorbaat al een beroep doen op verzachtende omstandigheden en ontoerekeningsvatbaarheid? Dacht het niet! Ik hoor Jezus van ons vragen om ‘volmaakt te zijn, zoals jullie hemelse Vader volmaakt is’ (Matteüs 5:48), ik zie hem de lat hoog leggen, hij verwacht iets van ons. En als ik dat vertaal naar onze tijd denk ik: ook nu moet de lat hoog liggen, want als maatschappij staan we voor gigantische uitdagingen. Ik zie velen wegduiken (‘zo snel kan dat niet, die energietransitie’) maar zo gaan we het niet redden. Als kerk horen we niet dat gedrag te pamperen, maar een profetisch geluid te laten horen: ga ervoor!
Pas helemaal aan het eind, als we alles geprobeerd hebben, dan is het moment om met vergeving aan te komen. En genade. Dure genade wel te verstaan.
